Dişi kedilerde kısırlaştırma, yani ovariohisterektomi, evcil hayvan sağlığı açısından en yaygın ve önerilen cerrahi işlemlerden biridir. Veteriner hekimler olarak bu operasyonu yalnızca üreme kontrolü amacıyla değil; aynı zamanda birçok ciddi hastalığın önlenmesi ve yaşam kalitesinin artırılması amacıyla da öneriyoruz.
İçindekiler
Kısırlaştırma (Ovariohisterektomi) Nedir?
Ovariohisterektomi, dişi kedilerde yumurtalıkların (ovaryum) ve rahmin (uterus) cerrahi olarak çıkarılması işlemidir. Bu operasyon sonucunda kedinin üreme yetisini tamamen sonlanır, çiftleşme davranışları ortadan kalkar ve doğurganlık biter. Ancak kısırlaştırma işlemi yalnızca bir doğum kontrol yöntemi olmaktan çok daha fazlasıdır. Yazımızın ilerleyen kısımlarında sağlık açısından faydalarına da değineceğiz.
Dişi Kediler Kısırlaştırılmazsa Ne Olur?
Kısırlaştırılmayan dişi kediler yılda birkaç kez kızgınlık dönemine girer ve bu süreçte yüksek sesle miyavlama, huzursuzluk ve kaçma eğilimi gibi davranışlar sergiler. Üreme gerçekleşmezse, hormonlar sürekli uyarı halinde kalır ve bu durum zamanla rahim enfeksiyonu (pyometra), yumurtalık kistleri ve meme tümörleri gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Ayrıca, doğum kontrolü sağlanmazsa kontrolsüz üreme sonucu sahipsiz yavru sayısı artar. Veteriner hekimler olarak, hem sağlık hem de davranışsal sorunların önlenmesi için dişi kedilerin zamanında kısırlaştırılmasını öneriyoruz.
Dişi Kedilerde Kısırlaştırma (Ovariohisterektomi) Ne Zaman Yapılmalıdır?
Kısırlaştırma operasyonu genellikle 6 ila 12 aylık yaş arasında önerilir. Ancak;
- Erken yaşta yapılan kısırlaştırmalar (6 aydan önce), istenmeyen gebeliklerin önüne geçer.
- İlk kızgınlık dönemi öncesinde yapılan operasyon, meme tümörü riskini %90 oranında azaltır.
Not: Meme tümörleri kedilerde sıklıkla görülmektedir, en yaygın görülen tümörler arasında 3.sırada bulunan bu tümörler çoğunlukla kötü huylu olup metastaz (yayılma) yapma eğiliminde bulunurlar. Kısırlaştırılmış kedilerin, kısırlaştırılmayan kedilere oranla meme tümörüne yakalanma riski 7 kat daha azalmaktadır.
Not: Cornell Üniversitenin yaptığı bir araştırmada ilk kızgınlık öncesi yapılan kısırlaştırma operasyonu sonucunda meme tümörü riskinin %91 azaldığı saptanmıştır.
Veteriner olarak ideal zamanlama; kedinin genel sağlık durumu, kilosu ve gelişim düzeyi dikkate alınarak belirlenmelidir.
Kısırlaştırma (Ovariohisterektomi) Operasyonunun Tıbbi Faydaları
Kısırlaştırma işlemi, yalnızca doğum kontrolü sağlamakla kalmaz, aynı zamanda birçok hastalığın önlenmesine yardımcı olur:
1. Rahim Enfeksiyonları (Pyometra)
Yaşamı tehdit eden bu enfeksiyon, özellikle doğum yapmamış yaşlı dişi kedilerde sık görülür. Kısırlaştırma, bu riski tamamen ortadan kaldırır.
2. Meme Tümörleri (Meme Adenokarsinomu)
İlk kızgınlık dönemi öncesinde yapılan ovariohisterektomi, meme kanseri riskini %90’a kadar azaltır. Çoğunlukla kötü huylu olan bu tümörler, vücutta metastaz yaparak farklı bölgelerde de tümör oluşumuna sebebiyet vererek ölümcül bir durum meydana getirirler.
3. Yumurtalık Kistleri ve Tümörleri
Yumurtalıklar çıkarıldığından, bu organlarla ilgili hastalıkların gelişimi engellenmiş olur.
4. Davranışsal Sorunlar
Kızgınlık döneminde ortaya çıkan bağırma, huzursuzluk ve kaçma eğilimleri gibi istenmeyen davranışlar kısırlaştırma sonrası ortadan kalkar.
Kısırlaştırma (Ovariohisterektomi) Operasyonu Öncesi Hazırlık
Kedi kısırlaştırma operasyonundan önce şu adımlar takip edilmelidir:
- Genel sağlık kontrolü yapılır.
- Kan tahlilleri ile organ fonksiyonları değerlendirilir.
- Kedinin en az 8 saat aç kalması gerekir (genellikle gece 12’den sonra su ve mama kesilir).
Veteriner hekim, kedinin ameliyata uygun olup olmadığını tüm yönleriyle değerlendirerek operasyonu planlar.
Kısırlaştırma (Ovariohisterektomi) Operasyonu Nasıl Yapılır?
Operasyon genel anestezi altında gerçekleştirilir. Aşamaları şöyledir:
- Karın bölgesi tıraşlanır ve steril edilir.
- Karın duvarı cerrahi olarak açılır.
- Yumurtalıklar ve rahim dikkatlice çıkarılır.
- Kanama kontrolü sağlanır ve iç dikişlerle kapatılır.
- Deri altı ve cilt dikişleri atılır.
- Operasyon yaklaşık 30–45 dakika sürer.
Not: Risk barındırmayan bir cerrahi operasyon bulunmamaktadır, her cerrahi operasyon içerisinde ufak da olsa bir risk taşır.
Kısırlaştırma (Ovariohisterektomi) Operasyonu Sonrası Bakım
Ameliyat sonrası dönem, kedinin sağlıklı bir iyileşme süreci geçirmesi açısından çok önemlidir. İşte dikkat edilmesi gerekenler:
1. İyileşme Süreci
- Kedi genellikle aynı gün taburcu edilir.
- İlk 24 saat uyku hali ve iştahsızlık normaldir.
- 10-14 gün içinde dikişler alınır ya da kendiliğinden erir.
2. Yaraya Müdahale Etmemek
Kedi, ameliyat bölgesini yalayabilir. Bu nedenle yakalık (Elizabeth yaka) kullanmak önemlidir.
3. Hareket Kısıtlaması
Zıplama ve yoğun hareketten kaçınmak gerekir. Gerekirse küçük bir odada istirahate alınmalıdır. Bununla birlikte odayı kediye göre düzenlemek de bir seçenek olacaktır.
4. Antibiyotik ve Ağrı Kesici
Veteriner hekimin verdiği ilaçlar eksiksiz ve düzenli şekilde kullanılmalıdır.
Sonuç: Kısırlaştırma Kedinizin Sağlığı İçin En Doğru Adım
Veteriner hekimler olarak, ovariohisterektomi işlemini yalnızca üreme kontrolü değil, aynı zamanda birçok ciddi hastalığın önlenmesi için de öneriyoruz. Operasyon basit bir cerrahi müdahale gibi görünse de, deneyimli veteriner hekim tarafından yapılması ve sonrasında dikkatli bir bakım süreci ile desteklenmesi gerekir.
Unutmayın; zamanında yapılan kısırlaştırma, kedinizin sağlıklı, huzurlu ve uzun bir yaşam sürmesi için atılacak en önemli adımlardan biridir. Eğer kısırlaştırmayı düşündüğünüz bir kediniz varsa, aşağıda bulunan telefon numaramız üzerinden bizlere ulaşabilir, en kısa zamanda bir randevu planlayabilirsiniz.
Sık Sorulan Sorular
Dişi kedim kısırlaştırıldığında kilo alır mı?
Evet, metabolizma yavaşlayabilir. Ancak uygun mama seçimi ve düzenli egzersiz ile kilo kontrolü sağlanabilir.
Kısırlaştırma kedimin karakterini değiştirir mi?
Hayır. Aksine, agresiflik ve huzursuzluk gibi istenmeyen davranışlar azalır. Kedi daha sakin ve evcimen hale gelir.
Kızgınlık döneminde kısırlaştırma yapılabilir mi?
Evet, ancak kanama riski ve doku duyarlılığı arttığı için veteriner hekimler genellikle kızgınlık dönemi dışını tercih eder.
