Şilotoraks, kedi ve köpeklerde akciğerlerin çevresindeki boşluğun, ‘şil’ adı verilen özel bir vücut sıvısıyla dolması sonucu ortaya çıkan ciddi bir durumdur. Sindirim sisteminden gelen yağ ve proteinleri taşıyan, süt görünümündeki şil isimli bu sıvının, normalde ait olduğu damarlardan sızarak akciğerlerin çevresini doldurmasıyla oluşur. Akciğerlerin üzerinde baskı oluşturan bu sıvı, kedi ve köpeğin rahat nefes almasını giderek zorlaştırır ve ciddi solunum güçlüğüne yol açar. Bu durumu özellikle zorlu kılan ise, vakaların büyük bir kısmında sızıntıya neyin sebep olduğunun tam olarak anlaşılamaması ve nedeninin idiyopatik (bilinmeyen) kabul edilmesidir.
Kedi ve Köpeklerde Şilotoraks Belirtileri Nelerdir?
Şilotoraks belirtileri, temel olarak göğüs boşluğunda biriken sıvının akciğerlere ve kalbe fiziksel olarak baskı yapmasından kaynaklanır. Evcil hayvan sahiplerinin dikkat etmesi gereken başlıca semptomlar şunlardır:
- Nefes alıp vermede gözle görülür bir çaba
- Hızlı ve yüzeysel solunum
- İnatçı öksürük
- Genel halsizlik ve aktivitelere karşı isteksizlik (letarji)
- İştah kaybı ve kilo verme
- Ciddi depresyon hali
⚠️ Acil Durum: Dil ve diş etlerinde mavimsi-mor bir renk görülmesi (siyanoz), derhal veteriner hekime başvurmanız gerektiğini gösteren kritik bir işarettir.
ℹ️Kedinizde veya köpeğinizde bu konuda şüphelendiğiniz belirtiler var ise, 0539 435 34 55 numarasından Vetclass Veteriner Kliniğimiz ile iletişime geçebilirsiniz.
Kedi ve Köpeklerde Şilotoraks Neden Oluşur?
Şilotoraksın en zorlayıcı yanlarından biri, vakaların büyük bir kısmında altta yatan kesin nedenin saptanamamasıdır. Veteriner hekimlikte “idiyopatik” olarak adlandırılan bu durum, sızıntının belirgin bir hastalık veya hasar olmaksızın, kendiliğinden başladığı anlamına gelir.
Ancak, nedenin tespit edilebildiği durumlarda, şilotoraks genellikle lenf sıvısının dolaşımını engelleyen veya sistemdeki basıncı artıran başka bir sağlık sorununa ikincil olarak ortaya çıkar. Bilinen başlıca nedenler şunlardır:
- Tümörler: Özellikle göğüs boşluğu içindeki iyi veya kötü huylu kitleler.
- Kalp Hastalıkları: Kalp yetmezliği veya kardiyomiyopati gibi kalbin kanı verimli bir şekilde pompalayamadığı durumlar, sistemde genel bir basınç artışına neden olabilir.
- Kan Pıhtıları (Tromboz): Kalbe kan taşıyan ana damarlardan birinde (kraniyal vena kava) oluşan bir pıhtı, lenf sıvısının akışını bloke edebilir.
- Enfeksiyonlar: Bazı mantar hastalıkları veya kalp kurdu enfestasyonu şilotoraksa yol açabilir.
- Doğuştan Gelen Bozukluklar: Nadiren de olsa, lenf sisteminin ana kanalı olan torasik kanalın doğuştan gelen yapısal bozuklukları da bir neden olabilir.
Yaygın bir kanının aksine, trafik kazası veya yüksekten düşme gibi travmatik olayların hayvanlarda şilotoraksa yol açması oldukça nadir bir durumdur.
Şilotoraks Tanısı Nasıl Yapılır?
Şilotoraks tanısı, veteriner hekim tarafından genellikle 4 temel adımdan oluşan bir süreçle konulur:
- Röntgen ile Sıvının Görülmesi: İlk adım, göğüs röntgeni çekerek akciğerlerin etrafındaki anormal sıvı birikimini doğrulamaktır.
- Sıvı Örneği Alınması (Torakosentez): Veteriner hekim, bir iğne yardımıyla sıvıdan bir örnek alır. Bu işlem, sadece tanı için değil, aynı zamanda akciğerler üzerindeki baskıyı azaltarak evcil hayvanınızın anında rahatlaması için de önerilir.
- Laboratuvar Analizi (Kesin Tanı): Sıvının süt beyazı görünümü yanıltıcı olabileceğinden, kesin tanı için laboratuvar analizi şarttır. Şilotoraksın “parmak izi”, alınan sıvıdaki trigliserid seviyesinin, hayvanın kanındaki seviyeden çok daha yüksek olmasıdır.
- Altta Yatan Nedenin Araştırılması: Tanı kesinleşince, sızıntının kaynağını bulmak için kalp ultrasonu (ekokardiyografi), bilgisayarlı tomografi (BT) veya kalp kurdu testi gibi daha ileri tetkikler yapılır.
Kedi ve Köpeklerde Şilotoraks Nasıl Tedavi Edilir?
Şilotoraks tedavisi, altta yatan sebebe bağlı olarak planlanır ve ilaçlı veya cerrahi tedavi yöntemlerini içerir. Hastalığın gidişatı değişkendir ve dikkatli bir takip süreci gerektirir.
İlaçla Tedavi ve Destekleyici Bakım
Bu yaklaşımın amacı, belirtileri hafifletmek ve eğer bir neden saptanmışsa onu tedavi etmektir.
- Sıvının Boşaltılması: Solunum güçlüğünü gidermek ve hastayı rahatlatmak için göğüs boşluğundaki sıvı bir iğne yardımıyla periyodik olarak boşaltılır.
- İlaç ve Takviyeler: Bazı durumlarda vücudun sıvıyı temizlemesine yardımcı olduğu düşünülen Rutin gibi takviyeler veya sıvı akışını yavaşlatabilen Oktreotid gibi ilaçlar kullanılabilir, ancak bu tedavilerin etkinliği her hastada aynı olmayabilir.
Ameliyatla Tedavi
İlaçla tedaviye yanıt alınamayan veya nedeni bilinmeyen (idiyopatik) durumlarda kalıcı çözüm için ameliyat önerilir.
- En Etkili Yöntem: Günümüzde en yüksek başarıyı, iki işlemin bir arada yapıldığı kombine ameliyatlar sunmaktadır. Bu işlemler:
- Sızıntının kaynağı olan ana lenf damarının bağlanması.
- Dolaşımdaki basıncı düşürmek için kalbi çevreleyen kesenin bir kısmının çıkarılması.
- Başarı Oranı: Bu iki işlemin bir arada yapılması, iyileşme oranını %80-%100 arasına yükseltmektedir.
- Modern Yaklaşım: Bu ameliyatlar artık sıkça “kapalı yöntem” (torakoskopi) ile, yani küçük kesiler kullanılarak yapılabilmekte ve bu da iyileşme sürecini hızlandırmaktadır.
Unutmayın, şilotoraks ciddi ve acil müdahale gerektiren bir durumdur. Evcil hayvanınızda yukarıdaki belirtilerden herhangi birini, özellikle de nefes almakta zorlanma veya dilde morarma gibi acil durum işaretlerini fark ederseniz, derhal veteriner hekiminize başvurun. Erken teşhis ve doğru tedavi, dostunuzun sağlığı için hayati önem taşır.
